Yadplanetli və Tanrı

Rüfət Əhmədzadə

Yadplanetli və Tanrı (esse)

Son günlər sosial şəbəkələrdə din və terror mövzuları yeri gəldi-gəlmədi o qədər çeynənir ki, insanda ikrah hissi yaranır və bu mövzularda daha heç nə oxumaq, heç nə yazmaq istəmirsən. Mən də bezdim, “Facebook” profilimi dondurub bu mənasız və nəticəsiz müzakirələrdən uzaqlaşdım.

Lakin hara getsəm də, mövhumat yaşadığım cəmiyyətdədir. Necə ki, taksidə Hacı Şahinin moizə diskini “oxutduran” sürücüdən soruşdum: “necə olur ki, Allahın və “dilə gələn” Kəbənin adından dialoq hədisi uydurur, Allahın da dilindən deyir ki, Kəbənin ziyarətinin fəziləti Kərbalanı ziyarətin yanında bir dərya dalmasıdır? Nəyə əsaslanır? İmam Hüseynə sevgini belə təbliğ edirlər?”.

Sürücü də, Masazırdan Bakıya mənim kimi 1 manata gedən sərnişinlər də qəzəbləndilər. Dilimin bəlasına düşdüm və oldum “münafiq”. O gündən içimi yedim. Həmin diskdə maraqlı olan başqa söhbət də vardı. Məsələn, İmam Həsən Əsgəri deyirdi ki, Allah dostlarını bəndələrin içində gizlədib, ona görə də, bəndələrlə danışanda diqqətli olun, hörmətsizlik etməyin…

Heyhat! Kəlamın birini unudub, digərinə görə ürək qıracaq, hətta baş kəsəcək dindarlarımız var.

Dünən isə Hindistan istehsalı olan “PK” (PiKey) adlı bir filmə baxdım. Hindistanın banal romantikası və şişirdilmiş komediya elementləri öz yerində.

Amma bu banal filmdə banal dindar həyatı, banal dini təbliğatlar çox gözəl deşifrə olundu. Düzdür, bu film də yetərincə cəsarətli deyil və dinlərdən imtina etməyə çağırmır. Elə mən də. Amma burda dinin oyuncaq olması, “Tanrının menecerləri”nin ümidini Tanrıya bəsləyən və dini liderlərə inanan fanatikləri necə aldatması açıq-aşkar ifşa olunur. Başqa planetdən çılpaq halda gələn PiKeyin gəmini idarə etmək və öz planeti ilə əlaqə saxlamaq üçün istifadə etdiyi boyunbağısı (pult) olur. Görkəmindən səthi hərəkətdə olan dəyirmi, qara daşa bənzəyir. Yerə təzə gəldiyində bir indus onun boynundan boyunbağını dartıb qaçır.

Pikey beləcə gəzə-gəzə, xalqın dilini öyrənir, yaşayışını mənimsəyir. Nyu-Dehlidə kimdən pultu soruşursa, hamı deyir ki, bir Tanrı bilər. Hər kəs onu Tanrıya inanmağa, Tanrıdan istəməyə çağırır. Pikey də üzünü bu yerlilərin Tanrısına tutur.

Amma sonra ona məlum olur ki, bu dünyada bir yox, bir neçə Tanrı varmış. Daha doğrusu, necə din. Hər Tanrının (və ya dinin) menecerləri insanlara bir cür ibadət aşılayır.

Bir Tanrının hüzurunda şərab içirlər, bir Tanrı üçün daşa süd tökürlər, digər Tanrının hüzurunda məbədə yerdə fırlana-fırlana gedirlər, digəri üçün isə hətta baş kəsirlər… Pikey dinlərin və insanların fərqini anlamaq üçün doğum evinə gedir, körpələrin bədənində hansısa dinə aid işarə axtarır, tapa bilmir. Tanrıya ibadət etməyin ən düzgün yolunu axtarır, onu da tapa bilmir…

Hər menecer bir söz deyir. Yazıq yadplanetli depressiyaya düşür. Bu dünyada özünü tapa bilmir. Xırda bir planetin adamları milyardlarla planetin arasında özlərinə minlərlə Tanrı və din uydurublar.

Hər bir dinin meneceri isə iddia edir ki, Tanrını məhz o qoruyur. Belə… Pikeyə isə sadəcə pultu lazım idi, öz evinə qayıtmaq üçün. Düzdür, sonda Pikey öz planetinə qayıdır. O da ki, yalnız Tanrıyla əlaqə quran, amma “səhv nömrəyə düşən” bir qurunu ifşa edib öz pultunu (quru onu “göydən düşən müqəddəs daş” adlandırırdı) geri almaqla. Pikey getdi planetinə… Biz qaldıq. Bu qədər dinlərin və dindarların arasında öz yerini tapa bilməyən “yad” dünyalılar.

“Allahın həyat tərzi” (esse)

Rüfət Səid

“Allahın həyat tərzi”
(esse)

Əgər baş kəsən də, başı kəsilən də “Allahu əkbər” deyirsə və hər ikisi də seçdiyi yolla Cənnətə gedəcəyinə inanırsa, burda dava Allah davası deyil. Yüz illərlə, min illərlə sürən mübarizənin əsas predmeti həyat tərzi və hakimiyyətdir.

Lap istəyirsiniz, əqidə və məfkurəni də bura əlavə edin. Təbii ki, inancına hörmət etdiyim bir çox insan İmam Hüseyn şəhadətini cəsarətdən doğulan cihad hesab edir. Haqlı saymaq olar. Amma istənilən halda, burda iki fikrin mübarizəsi gedir. Bir fikir hakimi-mütləq olmaq üçün, digər fikir isə gələcəkdə hakim olmaq ümidi ilə müqavimət göstərmək üçün savaşır.

Və heç də, dava Allah (Tanrı, Boq, God) davası deyil. Yəni, məsələ iman gətirməkdən yox, necə iman gətirməkdən (hansı instansiyanın, təşkilatın və ya şəxslərin davamçısı olmaqdan) gedir. Tərz və üslub polemikası müharibələrə yol açır. Budizmdə belə insanlar yaxşılığa dəvət olunur. Amma dərinə getdikcə, dinlər arasında fərq yaranır. Hələ 100 il əvvəl bakirəliyin önəm verildiyi xristian cəmiyyətlərində bu gün bakirəlik haqqında danışmaq qeyri-adi görünür.

Əksini isə İslam dünyasında danışmaq olmaz. Amma hər iki din də Tanrı dinidir, necə deyərlər əhli-kitabdır. Kitabdan kitaba da fərq var, atam balası.

Hələ çox əsrlər didişəsi, qırışasıyıq. Nəticə? Hə… Qiyamət olacaq, ağaclar və daşlar dilə gələcək, “ey müslüm, arxamda yəhudi gizlənib” deyəcək…

Məni maraqlandırmır. Tam səmimi deyirəm. Mənim yaşadığım cəmiyyətdə bu onu “müşrik”, o bunu “xəvaric” adlandırıb yastıq altına silah yığacaqsa… Qiyamət nəyimə lazımdır axı? Ateistlər və teistlər arasında mübarizə də bitən deyil. Hər kəs öləndən sonra həqiqəti öz gözüylə görəcək (və ya sadəcə ölüb yoxa çıxacaq). Ya da hər qoyun öz ayağından asılacaq.

Dəvət deyirsiniz? Dəvətin barıtı çox olmadımı? Şübhəsiz, dini inancını rahat yaşamaq istəyənləri də anlayıram, amma nə olur olsun, bu sadəcə həyat tərzidir. Və intim məsələdir. Kimsə kiməsə öz qadınıyla necə sevişməyi öyrədə bilmədiyi kimi, öz Allahıyla münasibətlərinə də qarışa bilməz.

Yəqin ki, çoxunda belə suallar yaranır: Allaha inanıram, o var, amma niyə onun sözlərini hərə bir cür deyir? Nə üçün hamı düz yola dəvət edir, amma biri Şamaxıdan, o biri Kürdəmirdən, digəri də Salyandan görür bu yolu?

Deməli, Tanrının dərki də nisbi məsələdir. Allahın necə olduğu, necə həyat tərzi sürdüyünə necə əmin ola bilərəm? Ehkamlar, ayələr.. Bunlara şəkk etmək günahsa belə, bu qədər dilemmanın içində şəkk etməyin, fikrə dalmağın özü normal deyilmi?

Nə isə… Uzun sözün qısası: Tanrının varlığına inanıram, amma dini təbliğatlar, polemikalar, debatlar (çox nadir görülən), müharibələr yordu məni. Gəlin, sadəcə inanaq (və ya inanmayaq), təriqət şeyxlərini və məscid axundlarını varlandırmaq, siyasi oyunların aləti olmaq isə…

Kim bilir, bəlkə də bu yazımla məndə kiminsə dəyirmanına su tökdüm. Olsun, sadəcə yorulduğumu demək istədim. Nəticədə uzun yazı alındı.

Günah rapsodiyası

Günah rapsodiyası

(poetik köşə)

Günahmı mənimlə doğuldu,

Ya mən günahı doğdum?

Yoxsa, İblis gəldi,

kəsdi başımın üstünü körpə ikən,

yetişən övliya elə beşikdəcə boğuldu!?

Bəlkə, hər şey tamam başqa,

mən günah tək böyüdüm?

Belə çıxır ki,

məni doğan da, günahın özüydü…

Oxumağa davam et

Panteizm və Düşüncə haqqında (iki şer)

1. Mən kiməm?

Mən həm adi,
həm də qeyri-adi
bir panteistəm.
Fikirlərim Allah kimi yayılır,
fikirlərdə Allah kimi birləşir!
Yaradanı kainatda dərk edib,
özümdə kəşf etmişəm.
Qüdrətliyəm necə də!
Və həm də, çox acizəm!

Oxumağa davam et